72 năm Ngày truyền thống học sinh, sinh viên: Xây dựng lớp học sinh, sinh viên 'vừa hồng, vừa chuyên'

Truyền thống vẻ vang

Sau Ngày Toàn quốc kháng chiến 19/12/1946, hưởng ứng lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh, các tầng lớp nhân dân cả nước đứng lên chống thực dân Pháp xâm lược. Từ giữa năm 1949 đến đầu năm 1950, phong trào đấu tranh của thanh niên học sinh, sinh viên chống thực dân Pháp xâm lược và can thiệp Mỹ, chống khủng bố đàn áp, đòi đảm bảo an ninh cho học sinh, đòi được học tiếng mẹ đẻ… diễn ra rầm rộ, liên tục và rộng khắp hai miền Nam - Bắc.

Trong đó, ngày 9/1/1950, cuộc biểu tình của học sinh, sinh viên Sài Gòn-Chợ Lớn đòi bảo đảm an ninh cho sinh viên, học sinh học tập và trả tự do cho học sinh, sinh viên bị bắt, bị đàn áp đẫm máu. Tấm gương hy sinh anh dũng của anh Trần Văn Ơn trong cuộc biểu tình đã làm dấy lên trong học sinh, sinh viên cả nước lòng căm thù giặc và ý chí đấu tranh chống thực dân xâm lược và bè lũ tay sai. Với sự kiện lịch sử đó, Đại hội toàn quốc Liên đoàn Thanh niên Việt Nam lần thứ nhất (tháng 2/1950) đã lấy ngày 9/1 hằng năm làm Ngày truyền thống học sinh, sinh viên.

Noi gương và ghi nhận tinh thần đấu tranh bất khuất của anh Trần Văn Ơn và học sinh, sinh viên trong những ngày đầu kháng chiến, học sinh, sinh viên Việt Nam hăng hái học tập, rèn luyện và tham gia kháng chiến. Hình ảnh sinh viên mặc áo lính, cầm súng ra trận chiến đấu quên mình cho độc lập, tự do của Tổ quốc đã trở thành một biểu tượng đẹp về lớp trí thức trẻ Việt Nam kiên trung, giàu lòng yêu nước.

Ở miền Bắc, các tầng lớp học sinh, sinh viên đã tích cực tham gia công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế-xã hội. Các phong trào và hoạt động, như: xung kích diệt giặc dốt, tiến quân vào khoa học kỹ thuật, xung phong “Tây tiến” làm nhiệm vụ xây dựng, sửa chữa các tuyến đường giao thông, các công trình thuỷ lợi và đặc biệt là Phong trào “Ba sẵn sàng” đã có sức lan toả rộng.  Khi Tổ quốc gọi tên, họ sẵn sàng “xếp bút nghiên lên đường chiến đấu” vì độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc.

Chí khí đó cũng là linh hồn cho phong trào đấu tranh của học sinh, sinh viên ở các đô thị miền Nam thời chống Mỹ, cùng với đồng bào và chiến sĩ cả nước thực hiện thành công các cuộc kháng chiến vĩ đại, đập tan xiềng xích nô lệ của thực dân, đế quốc, giành độc lập tự do, thu non sông về một mối.

Xây dựng lớp học sinh, sinh viên “vừa hồng, vừa chuyên”

Trải qua 72 năm, phong trào học sinh, sinh viên ngày càng lớn mạnh cả bề rộng lẫn chiều sâu, xây dựng lớp học sinh, sinh viên mới “vừa hồng, vừa chuyên”: có lý tưởng, bản lĩnh vững vàng; hoài bão lớn, lối sống đẹp; kiến thức vững vàng, phong phú; có trách nhiệm với cộng đồng.

Nếu như trong điều kiện khó khăn ở các thời kỳ cách mạng của đất nước, hình ảnh người học sinh, sinh viên anh dũng vượt qua mọi thiếu thốn vật chất để học tập, nghiên cứu, tham gia xoá mù chữ cho đồng bào dưới những căn hầm chật chội, trong lòng địa đạo thời kháng chiến chống Pháp, kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đã làm cho bạn bè trên thế giới xúc động và ngưỡng mộ. Thì trong công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, học sinh, sinh viên Việt Nam vẫn không ngừng nghiên cứu khoa học, sáng tạo trong lao động, vươn tới đỉnh cao của khoa học, công nghệ, văn học-nghệ thuật, thể dục thể thao... Việt Nam trở thành điểm sáng trong khu vực Đông Nam Á và châu Á-Thái Bình Dương về kết quả, thành tích các cuộc thi Olympic quốc tế dành cho học sinh. Trong giai đoạn 2016-2020, đã có 174 lượt học sinh Việt Nam dự thi các môn văn hóa tại các kỳ thi Olympic khu vực và quốc tế. Kết quả, đạt 170 huy chương và bằng khen, trong đó 54 huy chương vàng, 68 huy chương bạc, 40 huy chương đồng và 8 bằng khen quốc tế, tăng gấp đôi số huy chương vàng so với giai đoạn 2011-2015.

Trong bối cảnh dịch COVID-19, phải học online, ôn luyện và thi trực tuyến nhưng các học sinh trong các đội tuyển dự thi Olympic quốc tế năm 2021 của Việt Nam vẫn đạt thành tích ấn tượng, tiếp tục nằm trong top 10 quốc gia đạt kết quả cao nhất tại các kỳ Olympic quốc tế. Việt Nam có 37 lượt học sinh tham gia dự thi Olympic quốc tế các môn Tin học, Toán học, Hóa học, Sinh học và Vật lý, cả 37 lượt đều đạt thành tích với 35 huy chương (12 huy chương vàng, 13 huy chương bạc, 10 huy chương đồng) và hai khen bằng khen.

Cùng với đó, học sinh, sinh viên cả nước tích cực hưởng ứng các phong trào, chương trình có ý nghĩa,  như: “Học tập, rèn luyện vì ngày mai lập nghiệp”, "Sinh viên 5 tốt", “Đền ơn đáp nghĩa”, “Uống nước nhớ nguồn”, “Mùa hè xanh”, “Hiến máu nhân đạo”, "Tiếp sức mùa thi"… Đã xuất hiện nhiều tấm gương học sinh, sinh viên quên mình giúp dân; sinh viên tình nguyện tiếp sức mùa thi, hiến máu tình nguyện, chiến sỹ mùa hè xanh trong các dịp hè... Nhiều sinh viên tốt nghiệp ra trường đã xung phong tham gia các đội hình tri thức trẻ tình nguyện đến công tác ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo… Đặc biệt, trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19, cùng chung một ý chí “chống dịch như chống giặc”, hàng trăm đoàn viên, sinh viên đã không quản ngại ngày đêm, vượt mọi khó khăn tham gia vào tuyến đầu cùng chung tay góp sức chống dịch.

Đất nước bước vào thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, sinh viên được xác định là bộ phận quan trọng của nguồn nhân lực để thực hiện sự nghiệp cao cả ấy. Trên cơ sở kết quả của cuộc vận động “Sinh viên 5 tốt”, Đại hội đại biểu toàn quốc Hội Sinh viên Việt Nam lần thứ IX năm 2013 đã phát động phong trào “Sinh viên 5 tốt” nhằm xây dựng hình ảnh sinh viên toàn diện với các tiêu chí: “Học tập tốt”, “Đạo đức tốt”, “Thể lực tốt”, “Tình nguyện tốt”, “Hội nhập tốt”. Đến nay, phong trào “Sinh viên 5 tốt” là phong trào chủ đạo của sinh viên Việt Nam, ngày càng thu hút sự quan tâm, tham gia của đông đảo sinh viên, thực sự là môi trường lý tưởng để sinh viên phấn đấu, rèn luyện, cống hiến và trưởng thành.

Năm 2021, đã có 291 sinh viên được trao tặng danh hiệu “Sinh viên 5 tốt”, 60 tập thể sinh viên được trao tặng danh hiệu "Tập thể Sinh viên 5 tốt" cấp Trung ương. Danh hiệu "Sinh viên 5 tốt" đã có những bước phát triển vượt bậc cả về chất lượng, số lượng trong những năm qua.

2021 là năm thứ 21 Trung ương Hội Sinh viên Việt Nam tổ chức trao Giải thưởng “Sao Tháng Giêng”, với 109 sinh viên được trao Giải thưởng, trong đó 100 sinh viên trong nước và 9 sinh viên đến từ các nước: Hungary, Hàn Quốc, Singapore, Anh, Bỉ.