Tìm nguồn sinh lực cho Đảng - Bài 1: Nhận diện thách thức từ cơ sở

BÀI 1: NHẬN DIỆN THÁCH THỨC TỪ CƠ SỞ
Ở cơ sở, nhiều chi bộ thôn/ khu phố trong nhiều năm liền không phát triển được đảng viên mới, dù nghị quyết chi bộ đều đặt ra chỉ tiêu mỗi năm phấn đấu kết nạp ít nhất một quần chúng ưu tú vào Đảng. Công tác phát triển đảng viên mới hiện nay như “gieo mầm trên đất khô”, nếu không tưới tắm, chăm sóc sẽ khó lên cây.

Hụt nguồn phát triển đảng
Với 21 năm tuổi Đảng, gần 17 năm đảm nhiệm chức danh Bí thư Chi bộ thôn Tịch Tây, xã Tam Nghĩa (Núi Thành), ông Nguyễn Tấn Hiền chia sẻ, không phải đến bây giờ công tác phát triển đảng ở chi bộ thôn mới gặp khó khăn.

Cách đây khoảng 7 năm, khi các doanh nghiệp, xí nghiệp trên địa bàn huyện đi vào hoạt động mạnh mẽ, thu hút thanh niên địa phương vào làm việc, Chi bộ thôn Tịch Tây đã nhận định công tác phát triển đảng viên mới sẽ ngày càng khó khăn.

Vì vậy, công tác bồi dưỡng, tạo nguồn phát triển đảng luôn được chi bộ quan tâm, nhưng khi rà soát các điều kiện để làm thủ tục thì quần chúng trong dự nguồn đã đi làm ăn xa; cũng có trường hợp bị vướng quy định nên phải dừng, không làm thủ tục xét kết nạp Đảng.

“Mỗi năm chi bộ đặt chỉ tiêu phát triển ít nhất một đảng viên, nhưng hai nhiệm kỳ vừa qua của chi bộ đều không hoàn thành chỉ tiêu này. Năm 2021, Chi bộ thôn Tịch Tây phấn đấu hoàn thành chỉ tiêu giao là phát triển một đảng viên mới và đang làm thủ tục kết nạp theo quy định” - ông Hiền nói.

Cũng như nhiều địa phương khác trong tỉnh, công tác phát triển đảng ở xã Bình Nam (Thăng Bình) thời gian qua cũng gặp khó khăn do số lượng đoàn viên, thanh niên sau khi tốt nghiệp THPT thường đi học hoặc đi làm ăn xa, số còn lại ở địa phương không nhiều.

Phân tích các nguyên nhân khiến kết quả phát triển đảng ở địa phương không đạt theo chỉ tiêu Huyện ủy Thăng Bình giao trong nhiệm kỳ 2015 - 2020, ông Nguyễn Thanh Hoàng - Bí thư Đảng ủy xã Bình Nam cho biết: Ở nhiệm kỳ vừa qua, Đảng bộ xã chỉ phát triển được 37 đảng viên, không đạt chỉ tiêu Huyện ủy giao (56 đảng viên); số lượng đảng viên kết nạp chủ yếu thuộc khối cơ quan và trường học, khu vực nông thôn không đáng kể; có chi bộ thôn cả nhiệm kỳ không phát triển được đảng viên nào.

Theo ông Hoàng, việc hụt nguồn phát triển còn do công tác tạo nguồn, bồi dưỡng kết nạp đảng viên ở một số nơi chưa được chú trọng đúng mức. Nhiều chi bộ chưa quan tâm đến bồi dưỡng mà chỉ chú ý tìm trong quần chúng những người đủ tiêu chuẩn để kết nạp, hoàn thành chỉ tiêu trên giao. Có nơi, quần chúng quan niệm vào Đảng phải thực hiện nghĩa vụ đảng viên, phải chịu sự kiểm tra, giám sát, kiểm điểm... vì thế mà ngại phấn đấu vào Đảng.

Các tổ chức đoàn thể nhất là đoàn thanh niên chưa có nhiều hoạt động phát huy vai trò xung kích của tuổi trẻ địa phương, cuốn hút đoàn viên tham gia, phấn đấu, rèn luyện.

“Già hóa” đảng viên
Giai đoạn 2016 - 2020, Đảng bộ huyện Thăng Bình kết nạp được 652 đảng viên, nâng số đảng viên toàn huyện lên 5.245 người. Ông Lê Quang Hạt - Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy Thăng Bình cho biết, qua tổng hợp, chất lượng đảng viên mới kết nạp được nâng lên, nhất là trình độ học vấn ngày càng cao, làm tăng thêm nguồn sinh lực cho Đảng, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng. Song, tỷ lệ phát triển đảng viên hằng năm chưa đạt nghị quyết đề ra; tỷ lệ kết nạp đảng viên ở chi bộ thôn/khối phố còn thấp.

Qua theo dõi có một số chi bộ thôn/khối phố nhiều năm liền không kết nạp được đảng viên. Không kết nạp được đảng viên mới khiến tình trạng “già hóa” đảng viên ở các chi bộ khu dân cư ngày một cao; độ tuổi bình quân của đảng viên toàn huyện hiện nay hơn 45 tuổi. Nhiều nơi thiếu cán bộ, đảng viên trẻ có năng lực, uy tín để giới thiệu đảm nhận các chức danh ở khu dân cư” - ông Hạt nhìn nhận.

Tại Núi Thành, Bí thư Huyện ủy Nguyễn Tri Ấn chia sẻ, xét về tổng thể nhiệm kỳ qua Đảng bộ huyện bình quân mỗi năm phát triển 157 đảng viên, đạt chỉ tiêu nghị quyết đề ra. Tuy nhiên, nếu cụ thể theo từng năm thì số đảng viên kết nạp mới có xu hướng giảm dần, nhiều đảng bộ không đạt chỉ tiêu phát triển đảng viên theo nghị quyết đề ra; có chi bộ ở thôn/khối phố nhiều năm liền không phát triển được đảng viên. Bên cạnh đó, chất lượng đảng viên mới kết nạp có nơi chưa cao, có mặt còn hạn chế, số đảng viên bỏ sinh hoạt đảng phải xóa tên khỏi Đảng có xu hướng tăng.

“Phần lớn thanh niên ở nông thôn đang làm công nhân tại các công ty, xí nghiệp không có thời gian, điều kiện tham gia học lớp bồi dưỡng nhận thức về Đảng. Có một số thanh niên đi làm ăn xa, số còn lại ở địa phương chỉ lo làm kinh tế xây dựng cuộc sống gia đình, hoặc không có nguyện vọng, tâm huyết phấn đấu vào Đảng, từ đó phong trào đoàn, hội thanh niên ít người tham gia nên việc tạo nguồn gặp nhiều khó khăn” - ông Ấn nói.

Tương tự, dù đạt 118,13% chỉ tiêu phát triển đảng đề ra của Đảng bộ thị xã Điện Bàn trong nhiệm kỳ 2015 - 2020 (kết nạp được 886 đảng viên), ông Trần Hải Vân - Trưởng ban Tổ chức Thị ủy Điện Bàn nhìn nhận, công tác phát triển đảng viên mới gặp nhiều khó khăn, do nguồn kế cận hụt hẫng.

Các đảng viên được kết nạp chủ yếu là giáo viên, công chức ở các phòng ban, ngành, đoàn thể. Tỷ lệ kết nạp đảng viên ở chi bộ thôn/khối phố chỉ chiếm 25%; một số chi bộ thôn/khối phố nhiều năm liền không kết nạp được đảng viên. Số lượng đảng viên trong các chi bộ phần lớn tuổi đời cao; số đảng viên được miễn công tác, miễn sinh hoạt khoảng 653 đồng chí.

Ban Tổ chức Tỉnh ủy Quảng Nam cho biết, giai đoạn 2016 - 2020, toàn Đảng bộ tỉnh kết nạp được 11.618 đảng viên, đạt 93,69% chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XXI đề ra. Đặc biệt, số lượng đảng viên mới kết nạp qua từng năm giảm sâu, khi năm 2016 kết nạp được 3.437 đảng viên, năm 2017: 2.895, năm 2018: 2.402, năm 2019: 1.543 và năm 2020: 1.341 đảng viên.

Tỷ lệ đảng viên xin ra khỏi Đảng hoặc bỏ sinh hoạt Đảng do đi làm ăn xa có xu hướng tăng; tỷ lệ kết nạp đảng viên là người dân tộc thiểu số, người theo tôn giáo, đoàn viên Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, học sinh, sinh viên còn thấp so với nguồn hiện có tại một số địa phương, đơn vị. Vẫn còn một số lượng khá lớn công chức, viên chức, người lao động làm việc dài hạn trong các cơ quan, đơn vị sự nghiệp, nhất là đơn vị sự nghiệp y tế, giáo dục... chưa là đảng viên.

Nguyên nhân của những hạn chế trên được nhìn nhận chủ yếu do một số cấp ủy, tổ chức đảng chưa quan tâm đúng mức đến công tác tạo nguồn, phát triển đảng viên; lực lượng lao động trong độ tuổi thanh niên thường xuyên đi làm ăn xa, ít ở nơi cư trú, làm giảm đáng kể nguồn quần chúng ưu tú giới thiệu cho Đảng.
Một bộ phận không nhỏ đoàn viên, hội viên ít quan tâm đến việc tham gia sinh hoạt các đoàn thể chính trị - xã hội. Công tác tuyên truyền, giáo dục của các tổ chức đảng, đoàn thể cho thế hệ trẻ ở một số nơi còn xem nhẹ, chưa tạo được động lực phấn đấu của quần chúng.