Với bản tính cần cù chịu khó, tư chất thông minh, ngay từ khi mới hơn 11 tuổi anh đã được tổ chức Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chí hội chọn sang Quảng Châu học tập được đồng chí Nguyễn Ái Quốc đưa vào nhóm những thiếu niên cộng sản đầu tiên và trực tiếp bồi dưỡng đào tạo. Sau quá trình học tập chăm chỉ tiến bộ không ngừng Lý Tự Trọng đã thông thạo tiếng Trung, được cử làm liên lạc cho Tổng bộ Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chí hội ở Quảng Châu, giữ mối liên hệ với các Đảng bạn với cán bộ cách mạng Việt Nam hoạt động tại Trung Quốc, đồng thời tổ chức việc chuyển thư từ tài liệu của Đảng về nước.
Với yêu cầu của tình hình cách mạng Việt Nam lúc bấy giờ năm 1929, ở độ tuổi 15 Lý Tự Trọng được cử về nước hoạt động tại Sài Gòn Chợ Lớn đảm nhận nhiệm vụ liên lạc trong và ngoài nước cho Xứ Ủy Nam Kỳ. Đồng thời được giao một nhiệm vụ đặc biệt, đó là vận động tập hợp thanh niên trong các nhà máy, trường học để thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản. Trong điều kiện hoạt động hết sức nguy hiểm bị mật thám lùng sục nhưng anh đã vượt qua tất cả hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao. Đầu năm 1931, trong một tình huống khẩn cấp, để bảo vệ cán bộ cách mạng đang tuyên truyền diễn thuyết vận động quần chúng anh đã bắn chết tên mật thám khét tiếng người khác Le Grand và bị địch bắt. Vượt qua những đòn tra tấn tàn bạo nhất người thanh niên cộng sản Lý Tự Trọng đã làm cho kẻ thù khiếp sợ bởi chí khí kiên cường bất khuất biến tòa án cũng như lao ngục của bọn thực dân thành diễn đàn tố cáo tội ác của chúng, cổ vũ tinh thần đấu tranh của phong trào cách mạng lúc bấy giờ. Không thể khuất phục người chiến sĩ cách mạng trẻ tuổi, thực dân Pháp đã bí mật xử chém anh trong đêm ngày 21/11/1931. Đứng trước tòa án kẻ thù anh hùng Lý Tự Trọng vẫn bình thản hiên ngang tuyên bố “con đường của thanh niên chỉ là con đường cách mạng không thể có con đường nào khác”. Câu nói của anh như tiếng chuông ngân vang khắp mọi miền làm chấn động dư luận lúc bấy giờ và truyền thêm lửa tiếp thêm máu cho triệu triệu trái tim người Việt Nam yêu nước, làm dâng cao làn sóng đấu tranh cách mạng trong giai đoạn lúc bấy giờ.
Khu tưởng niệm anh hùng liệt sĩ Lý Tự Trọng được xây dựng trên chính quê hương anh thuộc địa phận thôn Tân Long,, xã Việt Tiến, huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh, cách thành phố Hà Tĩnh 15 km về hướng Nam và cách thành phố Vinh 45 km theo hướng bắc. Đây là công trình của tuổi trẻ cả nước và Nhân dân Hà Tĩnh nhằm tri ân sự hy sinh anh dũng của anh hùng liệt sĩ Lý Tự Trọng - Người đoàn viên Thanh niên Cộng sản đầu tiên.
Công trình phần mộ của đồng chí Lý Tự Trọng đã được Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch quyết định công nhận Di tích Lịch sử cấp Quốc gia trong dịp kỷ niệm 100 năm ngày sinh anh hùng Lý Tự Trọng 20/10/1914- 20/10/2014.
